Skąd wiadomo, czy działalność naszych organizacji przyniesie zamierzony przez nas wcześniej efekt społeczny lub środowiskowy? Fundamentem dobrego zarządzania wpływem jest jasny opis zmian, które organizacja chce generować.
Twórcy projektu Impact Management Platform (IMP) zaproponowali holistyczne spojrzenie na wpływ generowany przez organizacje, biorąc pod uwagę różnorodne aspekty wpływu ich działalności.
IMP wyodrębnia pięć wymiarów wpływu, które pomagają organizacjom w ocenie i opisywaniu skutków ich działań. Pięć wymiarów wpływu to ramy, które pomagają zdefiniować cele organizacji, a następnie mierzyć ich osiągnięcie i zarządzać wpływem.
Ramy IMP pomagają ocenić, jaki aspekt dobrostanu społecznego lub środowiskowego firma adresuje; kto jest beneficjentem działań firmy (interesariusze); w jakim stopniu aktywności firmy wpływają na ludzi lub planetę w takich wymiarach, jaka jest ich skala, głębokość i czas trwania; wkład konkretnego przedsięwzięcia w osiągnięcie zamierzonego wpływu oraz ryzyko nieosiągnięcia zamierzonego wpływu.
W wyniku takiej oceny każdy projekt jest klasyfikowany jako ten, który:
A – unika wyrządzania krzywd (act to avoid harm)
B – przynosi korzyści interesariuszom (benefit stakeholders) lub
C – przyczynia się do rozwiązań (contribute to solution)
Przyjrzyjmy się jakie elementy wpływu są przedmiotem oceny w poszczególnych 5 WYMIARACH:
1. WHAT (CO)
Ten wymiar odnosi się do efektu, jaki dana działalność ma na ludzi lub na środowisko. Pytanie „co” pozwala określić, jakiego rodzaju zmiany zachodzą i czy są one pozytywne czy negatywne.
Obejmuje zrozumienie zmian, do których organizacja dąży, takich jak np. poprawa dostępu do edukacji, wykorzystanie energii odnawialnej czy eliminacja odpadów przez promowanie rozwiązań gospodarki cyrkularnej.
W wymiarze WHAT zbieramy dane z czterech obszarów:
- Poziom wyników / dobrostanu doświadczanego przez ludzi lub planetę w zamierzonym okresie. Może być to zdrowie, edukacja, równość płci, bezpieczeństwo finansowe. W aspekcie środowiskowym zmiana może dotyczyć kondycji planety, jak na przykład zanieczyszczenie atmosfery, zużycie zasobów, emisje CO2. Wyniki te mogą być pozytywne, negatywne, zamierzone i niezamierzone.
- Próg wyniku / dobrostanu dla ludzi lub planety. Minimalny poziom dobrostanu, który uważany jest za pozytywny / wystarczający / satysfakcjonujący. Wszystko poniżej tego poziomu jest uważane za niewystarczające. Próg ten może być normą uzgodnioną na szczeblu krajowym lub międzynarodowym (jak np. jak minimalny poziom wynagrodzenia czy limit godzin pracy w ciągu doby).
- Istotność wyniku / dobrostanu dla interesariuszy. Opinia interesariuszy o tym, czy zmiana, której mają doświadczyć jest dla nich istotna. Jeśli to możliwe, dane te powinny być zebrane wprost od interesariuszy.
- SDG. Wykazanie związku przyczynowo skutkowego między działalnością przedsiębiorstwa a realizacją globalnych celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDG’s).
Kluczowe pytania w wymiarze WHAT:
- Jaki problem rozwiązuje dane przedsięwzięcie / projekt?
- Jaki będzie wpływ operacji biznesowych, produktu/ów lub usługi oraz łańcucha dostaw na środowisko i społeczeństwo – pozytywny, negatywny, zamierzony czy niezamierzony?
- Jakie zmiany nastąpią w życiu ludzi lub planety? (Outcome)
- Czy zmiana której doświadczają/ doświadczą interesariusze będzie dla nich istotna?
- Jaki jest związek przyczynowo skutkowy między działalnością przedsiębiorstwa a realizacją globalnych celów zrównoważonego rozwoju?
2. WHO (KTO)
Kolejny wymiar skupia się na określeniu, kto doświadcza zmiany i w jakim stopniu ona nastąpi. Jest to szczególnie ważne w kontekście zrozumienia, czy skorzystały na tym osoby lub grupy, które były wcześniej w niekorzystnej sytuacji. Zrozumienie na kogo i w jakim stopniu przedsiębiorstwo czy projekt ma wpływ jest niezbędne w planowaniu strategicznym i efektywnej alokacji zasobów.
Kluczowe pytania w wymiarze WHO:
- Kto jest docelowym beneficjentem? (np. mężczyzna/kobieta, miasto/wieś itp.)
- Czy interesariusze borykają się z problemem realizacji swoich podstawowych potrzeb np. związanych ze zdrowiem, edukacją, bezpieczeństwem (jaki jest poziom zaniedbania (underserved) w danym obszarze)?
- Jaki jest poziom zaspokojenia dobrostanu interesariuszy (baseline) przed kontaktem z organizacją generującą wpływ czy przed wywarciem na nich wpływu w inny sposób?
Istotnym elementemw tym wymiarze oceny wpływu jest poziom dobrostanu w punkcie wyjścia, którego doświadcza interesariusz zanim skorzysta z produktów/usług przedsiębiorstwa. Ustalenie punktu wyjścia pozwali nam później ocenić postępy na ścieżce impaktowej.
3. HOW MUCH (ILE)
Wymiar “how much” pomaga organizacji zrozumieć, na ile szeroko i głęboko jej działania wpływają na określoną grupę docelową, a także jak długo te efekty są odczuwalne. To z kolei umożliwia organizacji skuteczniejsze planowanie, realizację i ocenę swoich programów oraz działań.
- Skala: Liczba osób doświadczających zmiany. Gdy planeta jest interesariuszem, ta kategoria nie jest istotna.
- Głębokość: Stopień zmiany doświadczanej przez interesariuszy. Głębokość oblicza się, analizując zmianę, która nastąpiła między poziomem dobrostanu doświadczanego przez interesariuszy zanim organizacja podjęła impaktowe działania (baseline) a poziomem wyniku / dobrostanu doświadczonym przez interesariuszy na skutek działalności organizacji. .
- Trwałość: Okres, w którym interesariusz doświadcza zmiany.
Kluczowe pytania w wymiarze How Much:
- Ile osobom służy organizacja zgodnie z wyznaczonymi kategoriami demograficznymi i społeczno-ekonomicznymi? Według produktu lub usługi? Liczba aktywnych klientów?
- Jaki jest stopień zmiany, jeśli w ogóle, w porównaniu z wartością bazową, jakiej doświadczają klienci korzystający z produktu lub usługi organizacji?
- Jak długo klienci korzystają z produktu lub usługi?
4. CONTRIBUTION (WKŁAD)
Wymiar ten dotyczy wkładu działalności w osiągnięcie zmiany. Pytanie brzmi, czy i w jakim stopniu działania organizacji przyczyniły się do efektu, biorąc pod uwagę inne czynniki, które mogły wpłynąć na wynik. Jest to jedna z trudniejszych do oszacowania kategorii.
Często mówi się tutaj o scenariuszu alternatywnym. To różnica między tym, co by się wydarzyło niezależnie od działań organizacji, a tym, co osiąga organizacja impaktowa w ramach swoich aktywności. To szacunkowy stopień zmiany, która i tak by zaszła w środowisku czy wśród docelowych interesariuszy
Kluczowe pytania w wymiarze Contribution:
- Czy jakakolwiek inna organizacja pomaga moim interesariuszom?
- Jaka jest, jeśli w ogóle, potrzeba tego produktu lub usługi na rynku? Co zrobiłby klient lub użytkownik bez tego produktu i/lub usługi?
- Gdyby przedsiębiorstwo nie działało, czy jego beneficjenci mogliby uzyskać dostęp do podobnych produktów/usług z innego źródła?
- Jakie, jeśli w ogóle, dowody posiada organizacja na temat spodziewanych wyników swojej działalności?
5. RISK (RYZYKO)
Ostatni wymiar koncentruje się na potencjalnym ryzyku i niepewności związanej z osiągnięciem zamierzonego wpływu. Obejmuje to czynniki zewnętrzne i założenia, które mogą mieć wpływ na powodzenie wysiłków przedsiębiorstwa.
Podstawowe pytanie dotyczy prawdopodobieństwa wystąpienia planowanego wpływu lub ryzyka jego niewystąpienia. Wymiar ten obejmuje analizę typu ryzyka oraz jego poziomu.
- Typ ryzyka. Rodzaj ryzyka, które może zagrozić realizacji oczekiwanego wpływu na ludzi i/lub planetę. Wg. IMP przedsiębiorstwa i inwestorzy są narażeni na dziewięć rodzajów ryzyka związanego z wpływem (np. ryzyko dowodu – brak dowodów na to, czy deklarowana zmiana rzeczywiście wystąpiła, ryzyko drop-off – zmiana nie będzie trwała długo, ryzyko realizacji/execution – prawdopodobieństwo, że realizowane aktywności nie przyniosą oczekiwanych skutków).
- Poziom ryzyka. Poziom ryzyka, oceniany poprzez połączenie stopnia prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka oraz dotkliwości konsekwencji dla ludzi i/lub planety, jeśli wystąpią.
Wnioski
Podejście IMP jest szczególnie przydatne dla organizacji, które chcą mierzyć i komunikować swój wpływ społeczny i środowiskowy w sposób jasny, rzetelny i transparentny . Korzystanie z 5 wymiarów wpływu pozwala na lepszą ocenę i porównanie efektów działań różnych organizacji. Poprawia komunikację organizacji z interesariuszami, wspiera również lepsze decyzje i zarządzanie, poprzez identyfikacje obszarów do poprawy.
Podejście oparte na dowodach może pomóc przedsiębiorstwom przyciągnąć inwestorów impaktowych zainteresowanych wspieraniem organizacji z udokumentowaną ścieżką wprowadzania zmian.
Wykorzystane źródła:
